مشکلات پیش روی توسعة نانوکامپوزیتها در کشور(دیدگاه مهندس صحرائی)
متن زیر نظرات مهندس صحرائیان، دبیر کمیته نانوتکنولوژی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران که به توضیح مشکلات توسعه نانوکامپوزیتها پرداخته است:
نانوکامپوزیتها موادی هستند که از یک ماده پلیمری و یک ماده تقویتکننده تشکیل شده است که در اینگونه مواد، مادة تقویتکننده باید در یکی از ابعادش در اندازه 100-1 نانومتر باشد. بهطور خلاصه نانوکامپوزیت به کامپوزیتی اطلاق می‌شود که یکی از ابعاد فاز تقویتکنندهاش در مقیاس نانومتری باشد. نانوکامپوزیتها بر حسب نوع مادة تقویتکننده به سه نوع نانوکامپوزیت‌های زمینة سرامیکی، فلزی و پلیمری تقسیم‌بندی می‌شوند. نانوکامپوزیتها بهدلیل ویژگی خاص خود، در صنایع مختلف کاربردهای متنوعی یافته است. در ذیل به برخی از مشکلات پیشروی توسعه نانوکامپوزیتها اشاره شده است.
عدم شناخت کافی مصرفکنندگان از محصولات نانوکامپوزیتها
یکی از دلایل نبود بازار کافی در این زمینه، جدید بودن نانوکامپوزیتها است که طبیعتاً اگر بازاری نداشته باشد سرمایه‌گذاری هم نخواهیم داشت که این مشکل عمده با فرهنگسازی در بین صنعتگران و مصرفکنندگان قابل رفع است. به عنوان مثال برای فرهنگسازی در این زمینه کافی است کارایی و قابلیت فوقالعاده این فناوری را در محصولات پرمصرف از جمله خودرو معرفی گردد.
تولید مواد اولیة نانوکامپوزیتها
یکی دیگر از مشکلات موجود در زمینة تحقیقات نانوکامپوزیتها، عدم وجود مواد اولیه در کشور است. با ارتباطاتی که بین پژوهشگاه با دانشگاه مکگیل کانادا برقرار شده است، امیدواریم بتوانیم پروژة تهیه نانوذرات خاکرس را در کشور به انجام برسانیم. با تولید و تهیه این مواد، تقریباً مشکل خاصی در زمینة تحقیقات نانوکامپوزیتها نخواهیم داشت. خوشبختانه در کشور از لحاظ منابع طبیعی و دانشفنی تولید این نانوذرات مشکلی وجود ندارد. مشکل اصلی در این زمینه عدم سرمایه‌گذاری در آن است.
عدم سرمایه‌گذاری کافی در این زمینه
همانطور که در بالا گفته شد به دلایل عدم وجود بازار، جدید بودن و نیز داشتن ریسک بالا، سرمایه‌گذاری جدی در این زمینه وجود ندارد. با توجه به اینکه فناوری نانو جزء فناوری‌های برتر محسوب می‌شود، متولی سرمایه‌گذاری در این فناوری‌ها دولتها هستند. اگر دولتها بتوانند فعالیتهای حمایتی را به خوبی انجام دهند، پیشرفت در همة زمینهها به سرعت صورت خواهد گرفت.
سیاستهای نادرست وزارت علوم در ارزیابی محققان
یکی از دلایلی که موفقیت پروژه‌های فناوری نانو را تحت تاثیر خود قرار میدهد، سیاست‌هایی است که در وزارت علوم وجود دارد، طبیعتاً اعضای هیئت علمی خود را موظف می‌دانند، چه درست باشد چه نادرست، خود را در آن چارچوب حرکت دهند. بهعنوان مثال بهجای آنکه در وزارت علوم، حل مشکل کشور بهعنوان یک شاخص رشد علمی مطرح شود، تعداد مقالات درج شده در مجلات بینالمللی (که قالبا مشکلی را از مشکلات کشور حل نمیکند) شاخص ارزیابی قرار میگیرد که این خود نوعی مشکل بر سر راه استادان و محققان برای حرکت در مسیر حل مشکلات صنعتی کشور است.
